Yüksek kiralar vatandaşı zorluyor. Özellikle büyükşehirlerdeki kira artışları ev bulmayı zorlaştırıyor. Artışlar enflasyona da olumsuz yansıyor.
Merkez Bankası Enflasyon Raporu’nda bu duruma dikkat çekerek, kiraları düşürecek önerilerde bulundu.
Öneriler arasında etki analizlerine dayanan düzenlemelerin oluşturulması bulunuyor.
MERKEZ BANKASI’NIN ÖNERİLERİ
Merkez Bankası, tüm kiraların merkezi bir platform üzerinden takibinin sağlanması, kiralamalarda belirli standartların belirlenmesi tavsiyesini yaptı.
Banka’nın önerileri arasında;
– Kiralık konut arzının planlanarak artırılması,
– Devlet destekli kiralık sosyal konut sistemi,
– Sermaye Piyasası Kurulu’na bağlı şirketlerle kurumsal kiralama,
– Hisseli kiracılık uygulaması,
– Konut sayısına göre kademeli vergilendirme ve boş konut vergisi de var.
Yüzde 25 kira artış sınırına da değinen Merkez Bankası, kira artışlarında bu orana uyulma oranının düşük olduğuna vurgu yaptı.
“BUGÜN KONUT ÜRETMEYE BAŞLASANIZ 2 YIL ALIR”
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen, “Kısır döngü yarattık biz. Özellikle son 2 yıllık zaman döngüsü içerisinde geçmişten gelen kısır döngü yarattık. Düzenlemeye ihtiyaç var ama arzın artırılması gerekir aksi takdirde hiçbir şey konuşmak bir şey ifade etmez.” ifadelerini kullandı.
Hepşen, “Eski ruhsat rakamlarına baktığımızda 2012’de 1 buçuk milyon konut adediyken 600-700 bin adetlere kadar düştük. Kamunun mutlaka kiralık konut özelinde farklı gerçekçi bizim de yaptığımız önerilerde olduğu gibi biraz onları da dinleyerek projeleri geliştiriyor olmalı aksi takdirde çözmek zor” dedi.
Merkez Bankası’nın, konut ve kiralardaki artışı dizginlemeye yönelik önerileri son enflasyon raporunda yer alırken, sektör temsilcileri mevcut önerileri değerlendirdi.
FİYATLARI ETKİLEYECEK
Gayrimenkul uzmanı Rıdvan Akgün vergi uygulamasının nasıl yürütüleceği konusunda belirsizlikler olduğunu belirterek şunları söyledi: ”Emlak sektörünü olumsuz etkileyeceğini düşünmüyorum. Şimdi vatandaşın mevduattan çıkıp gayrimenkule yatırım yapacağı bir dönemdeyiz. İkinci konut dediğiniz zaman diyelim vatandaş kendi oturduğu dairenin dışında askere gitmiş evlenmek üzere oğlu için de kendi üzerinde bir konut tutuyor.”
“İnsanlar almış oldukları arsayı kat karşılığı verdiği zaman buradan birkaç konut alabiliyor. Vatandaşın gayrimenkule yaptığı yatırıma müdahale olmamalı. Bu uygulamayla ikinci konutu olan vatandaşların bir bölümü elinden çıkaracak. Bu durum kısa vadede konut fiyatlarını vatandaş lehine düşürebilir. Çünkü insanlar vergi yüküyle karşı karşıya kalmaktan korkabilir. Şu anda verginin ne şekilde uygulanabileceği belli değil.”
UYGULAMADA GÖRÜLMELİ
Rıdvan Akgün öneriler arasında yer alan ‘hisseli kiracılık’ ile ilgili de ”Hisseli kiracılık paylı satış uygulamalarını hatırlatıyor. Ama ‘hisseli kiracılık’ denilince bunun nasıl uygulanacağı şu anda belirsiz. Ben uygulamada sorunlar olabileceğini düşünüyorum. Türkiye’de kimse malına hissedar almak istemez. Nasıl uygulanacağını görmek gerekiyor” dedi.
KONUT ARZI ARTAR
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa da, ”Kademeli vergi düzenlemesi nasıl uygulanacak” sorumuza şu cevabı verdi: “Öneriyi şu aşamada uygulanabilir bulmuyorum. Eğer uygulanırsa ilk etapta talebi azaltmak arzı çoğaltmak için etkili olabilir. Çünkü yüksek vergi durumunda ev sahibi satayım gitsin uğraşmayayım diyecek. Satış arzını artırmaya yönelik bir tablo çıkabilir ortaya. Çünkü kuraldır piyasaya bir şeyi ne kadar çok verirseniz onuz fiyatı düşer. Birçok yönden düşünmek gerekiyor. İlk etapta olumlu olsa da farklı sektörleri nasıl etkiler bakmak gerekiyor. Örneğin inşaat sektörü etkilenebilir; inşaat yapmazlar.”
KADEMELİ VERGİLENDİRME
Öte yandan tekrar uzatılmaması planlanan kiralarda yüzde 25 sınırının önünüzdeki Temmuz’da son bulacağı belirtiliyor. Enflasyonun düşürülmesi için çabalar sürerken, Temmuz ayı itibarıyla kiralara gelecek zam oranları konut piyasasında alarm zillerini çaldırıyor. Merkez Bankası kiraların takibi ve konut arzının dengeli kullanılması açından tedbirler öneriyor. Merkez Bankası, öneri paketinde sahip olunan konut sayısına göre kademeli vergilendirme ve boş konut vergisi getiriyor.
